Hooggevoelig, ik had er 15 jaar geleden nog nooit van gehoord, tot iemand mij er op wees dat ik misschien wel hooggevoelig zou kunnen zijn. Er ging een wereld voor me open. Het besef dat ik niet gek was en niet de enige ben, was een verademing. Daarom dit artikel waarin ik uitleg wat de kenmerken van hooggevoeligheid zijn.
De Amerikaanse Elaine Aron heeft hooggevoeligheid geïntroduceerd. Zij heeft veel wetenschappelijk onderzoek verricht naar hooggevoeligheid en uiteindelijk het begrip HSP geïntroduceerd. HSP staat voor highly sensitive person of hoogsensitief persoon. Hoogsensitiviteit of hooggevoeligheid, twee benamingen waarmee we in de basis hetzelfde bedoelen, is een persoonlijkheidskenmerk. Haar boeken hebben er voor gezorgd dat HSP de aandacht kreeg bij het grote publiek, want 15 tot 20% van de bevolking is hoogsensitief.
Je wordt niet van de één op de andere dag hoogsensitief, maar je wordt geboren met dit persoonlijkheidskenmerk. Als HSP’er ben je gevoeliger voor zintuiglijke prikkels en de innerlijke verwerking ervan kost meer tijd en energie en de prikkels die je ontvangt, verwerk je diepgaander.
Wat zijn de kenmerken van een hoogsensitief persoon?
- Je neemt gedetailleerder en intenser waar en reageert gevoeliger op geluiden, geuren en/of licht.
- Je voelt stemmingen en sferen goed aan.
- Je voelt je anders dan anderen en/of voelt je vaak niet begrepen.
- Je kunt verlegen overkomen, ondanks je dat niet bent.
- Je bent vaak plichtsgetrouw en perfectionistisch.
- Je denkt dieper na over zaken waardoor je kunt gaan overanalyseren of anderen vinden dat je ingewikkeld doet.
- Je functioneert minder goed als je geobserveerd of beoordeeld wordt.
- Je bent vaak zorgzaam en hebt oog voor de behoeften van anderen.
- Je bent creatief en snel geroerd door de schoonheid van de natuur, kunst en muziek en/of in het bedenken van originele oplossingen.
- Je hebt een sterk rechtvaardigheidsgevoel.
- Je houdt van harmonie in jezelf en om je heen en kunt daardoor conflict vermijdend reageren.
- Je raakt sneller overprikkeld in positieve en negatieve zin (bijvoorbeeld kortsluiting, sterk emotioneel, chaos in je hoofd of onrust in je lijf).
- Je hebt regelmatig tijd nodig voor jezelf (me-time).
- Je hebt graag overzicht en tijd nodig voordat je een beslissing neemt.
- Je voelt je in veel (sociale) situaties niet op je gemak en geeft de voorkeur aan 1-op-1 contact.
- Je bent (onbewust) vaak hard voor jezelf.
- Je hebt een diepgaande manier van verwerken.
- Je kunt moeite hebben met het aangeven van jouw grenzen.
- Je hebt een verfijnd gevoel voor humor en houdt niet van platheid en geweld.
- Je hebt relatief vaak last van stress, spanning en fysieke klachten, zoals hoofdpijn, allergieën, maag- of darmklachten of chronische vermoeidheid.
Je hoeft niet aan alle punten te voldoen om hoogsensitief te zijn. Het kan zijn dat je je niet herkent in één of meerdere punten, deze lijst is bedoeld om een eerste goede indruk van hoogsensitiviteit te krijgen.
Het verschil tussen hooggevoelig en hoogsensitief
Je hoort mensen deze termen vaak door elkaar gebruiken en er hetzelfde mee bedoelen. Maar er is wel een degelijk een verschil tussen hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit.
Hoogsensitiviteit, daar word je mee geboren en je komt er ook niet meer vanaf. Het hoort bij jouw persoonlijkheid. Je bent sensitiever doordat je bewustzijn en je zintuigen gevoeliger zijn. Je ervaart alles intenser. (zie de kenmerken hierboven in dit artikel)
Hooggevoeligheid is niet aangeboren. Je voelt je kwetsbaar in diverse omstandigheden. Bijvoorbeeld je werk, het verkeer, in winkels en bij sociale activiteiten. Je voelt en reageert op de energieën van anderen, hierdoor sta je voor je gevoel constant ‘aan’ (verhoogt niveau van stress). Alles brengt jou uit balans en het wordt je teveel waardoor je heftiger reageert want je bent overprikkeld.
Hooggevoelig zijn kan het gevolg zijn van jouw hoogsensitiviteit, maar dat hoeft niet.
Het is niet makkelijk om je hoogsensitiviteit als een positieve eigenschap te ervaren in deze drukke en gejaagde maatschappij waarin we leven. Zeker als je je niet bewust bent dat je hooggevoelig kunt worden van al die prikkels. Vaak ervaar je dat je moeite hebt met het aangeven van jouw grenzen en om nee te durven zeggen. Als de stress te lang aanhoudt, kan dit ervoor zorgen dat je overspannen of zelfs burn-out raakt.
Als ik hoogsensitiviteit in beeldspraak mag formuleren. De mens die zich niet laat beïnvloeden door stressvolle omstandigheden is een paardenbloem. Deze groeit overal, zelfs langs de snelweg. Onder elke omstandigheid zal de bloem bloeien. Een hoogsensitief persoon is een orchidee die daarentegen kwetsbaarder is. Verzorging en een ondersteunende omgeving zijn nodig om tot bloei te komen.
Dus zorg met veel liefde voor jezelf.